Il-HBIT MILL-AJRU FUQ IR-ROTUNDA TAL-MOSTA - Il-Hamis 9 t'April 1942

minn Anthony Camilleri

Dan il-ktieb interessantissimu fuq din il-grajja tat-Tieni Gwerra Dinija jinxtara mill-hwienet ewlenin u taf mill-Oratorju. Din il-verzjoni digitali taf fiha xi differenzi mill-original minhabba problemi waqt l-iskanjar li minhabba r-rizorsi limitati ma kellix cans nivverifika ghal kollox u hi raguni ohra ghala wiehed ghandu jmur dirett ghall-ktieb meta jigi biex jiehu riferenzi minnu.

APPENDICI A

LAC JIM SOMERVILLE

(p.198) F’ittra tad-9 ta’ Gunju 1992, LAC Jim Somerville, wiehed mill-erks (groundcrew) ta’ l-Iskwadra 249, Ta’ Qali, fi zmien l-incident, kitibli li hu ra l-bomba fil-knisja. Qatt ma ta kas kif kienet mizbugha l-bomba. It-tnehhija tal-bomba mill-knisja “kien l-ewwel hsieb ta’ mohhi”.

Is-Sur Somerville kiteb li d-denb ma kienx imwahhal mal-parti ewlenija tal-bomba. Lanqas ma ra partijiet minnu barra l-knisja. Is-Sur Somerville qatt ma qal li kienet spray bomb, bomba mitfugha bl-addocc.

Peress li fl-ittra tieghi staqsejtu kienx fil-knisja meta dahlet il-bomba, wegibni li ma kienx. “Minn x’hin il-bomba dahlet mill-koppla u mara gejja mill-knisja u tinfurmani li kien hemm bomba mhux sploduta fil-knisja sakemm il-bomba sparixxiet fi trakk li kien sejjer fid-direzzjoni ta’ San Pawl il-Bahar, ma jistax ikun li ghaddew aktar minn hames minuti”.

F’hames minuti hafna min-nies kienu grew ’il barra mill-knisja. Safrattant, wara hames minuti, ra minn tlelin sa erbghin ruh.

Kif jista’ jkun li f’hames minuti ddefjusjaw il-bomba u ghabbewha fuq trakk?

Is-Sur Somerville ma semmiex balal ohra li kien hemm madwar il-knisja. Qal li l-bomba kienet minghajr denb. Is-Sur Joseph Sant, li ra l-bomba fil-knisja, qalli li d-denb kien mghattan mal-bomba. L-eks-kapural ta Force qal li l-bomba sparixxiet fi trakk li saq lejn San Pawl il-Bahar. Hu fatt stabbilit li l-bomba originali ttiehdet Lintorn Barracks, fil-Furjana, mill-membri tal-Bomb Disposal Squad, l-unici nies awtorizzati li jqandluha. Hadd, lanqas ufficjal ta’ servizz militari, bhal Jim Somerville, ma seta’ jmissha.

Fil-gabra dwar l-incident, li semmieha The Mystery of the Mosta Bomb, li taghha ghandi kopja mibghuta minn Jim Somerville, f’pagna 2 ta’ l-ewwel kapitlu, jikteb: “Din l-azzjoni (it-tnehhija tal-bomba mir-Rotunda) kienet maghrufa minn erba’, forsi hames, persuni, jigifieri l-mara li tat l-allarm tal-bomba fir-Rotunda, jien, u l-kru tat-trakk li forsi kienu jghoddu zewg jew tliet membri tas-servizzi. Dawn is-suldati mhux maghrufa huma jew kienu l-unici persuni li setghu pozittivament jghidu fejn ittiehdet il-bomba”.

Is-Sur Somerville ma jsemmix il-prezenza tal-membri tal-Bomb Disposal Squad, skwadra li ilna nafuha bic-cert sa minn zmien il-grajja u li giet (p.199) tnehhi l-balla. Is-Sur Joseph Sant kien fil-knisja meta ra lir-Royal Engineers inehhu l-fuse mill-bomba u jistimjaw l-isplussiv. Is-Sur Somerville, incidentalment, staqsa jekk dawk li kienu tfal fi zmien il-grajja gewx intervistati. Is-Sur Joseph Sant kien wiehed minnhom u ta taghrif li jwaqqa’ x-xhieda tas-Sur Somerville. Fost din ix-xhieda hemm din il-kitba f’pagna 13 ta’ kapitlu 5: “X’kien l-ehfef metodu li ma jhallix il-periklu fil-bomba, u b’dan il-mod jehles il-knisja? Minghajr dubju, ‘two/six’ tal-RAF li jfisser ghajnuna biex tigbed, timbotta jew terfa’ oggett tqil”. Possibbli dan kien metodu li jbieghed il-periklu? Jittiehdu tant prekawzjonijiet biex bomba tkun zarmata! Fuq kollox, ix-xhieda taz-zmien tindika li dan hu biss sthajjil. It-tnehhija tal-bomba mill-knisja tal-Mosta saret b’mod professjonali minn nies li fl-esperjenza taghhom fl-Ingilterra u f’Malta kienu saru esperti mill-aqwa f’xogholhom.

C.S.M. Tippetts wiegeb bi twegiba ghall-kwestjonarju tas-Sur Somerville li nhar id-9 ta’ April 1942, “meta l-azzjoni tar-rejd fuq ir-Rotunda kienet ikkalmat, il-pulizija ghaddewli messagg mill-Bomb Disposal Unit li talbitni li nislifha scammel (trakk kbir)”. Jekk Tippetts hu korrett, il-bomba ma setghetx ghebet wara hames minuti ghax ir-rejd kien ikkwieta u t-trakk ried hinu biex jasal. Barra minn hekk issa Tippetts dahhal il-Bomb Disposal Unit. Possibbli Somerville ma ndunax bl-inkonsistenza tal-pozizzjoni tieghu vis-a-vis dak li qallu Tippetts stess?

F’rimarka f’caption taht ritratt f’The Air Battle for Malta, miktub minn James Douglas Hamilton, naqraw hekk: “Somerville, li garr il-bomba wara l-knisja tal-Mosta ghall-barriera fejn splodiet...”. Diga nkiteb li l-balla originali spiccat fil-bahar, imwaddba mill-irdum hdejn Hal Far, fejn ittiehdet wara li ghaddiet minn Lintorn Barracks. Issa ghandna din l-asserzjoni gratuwita li l-balla splodiet f’barriera. Ma nafux kif u x’fatta! Barra minn hekk Somerville jghid li hu korra fl-attakk minn daqqa ta’ splinter minn bomba li hadet fi Triq il-Kungress Ewkaristiku. Spicca l-isptar u ma rax il-bomba darba halliet il-Mosta. Ta’ min josserva li kien hemm pieni horox ghal min imiss ordinji jew materjal tal-gwerra, bhal ajruplani mwaqqghin. Is-Sur W.D. Scott accertani li hadd, lanqas ufficjal, ma kien jithalla jmiss bomba. Hadd, kif nafu mix-xiehda taz-zmien, ma mess il-balla. Kulhadd telaq jigri ’l barra; mal-hin l-awtoritajiet hadu hsieb jixhtu kurdun madwar il-knisja, kif qalli s-Sur Joseph Sant, biex hadd ma jithalla jersaq jew jidhol sakemm is-sitwazzjoni titregga’ ghan-normal wara l-hidma sfiqa tal-Bomb Disposal Squad.

APPENDICI B

DR FELIX SAUER

PARTI I

(p.200) Fi tmiem il-quddiesa ta’ l-ghaxra ta’ filghodu tal-Hadd 15 ta’ Mejju 1988 fir-Rotunda, Dr Felix Sauer, pilota ta’ l-10 Jabo/JG 53 stazzjonata f’Comiso fit-Tieni Gwerra Dinjija fi zmien meta nhabtet il-knisja tal-Mosta, ghamel diskors.

“Gheziez parruccani. Insara Maltin. Ghaddew erbgha u erbghin¹ sena minn meta l-bomba Germaniza, li hi mizmuma fis-sagristija, dahlet mill-koppla ta’ din il-knisja. Fl-4:40 ta’ wara nofsinhar tad-9 ta’ April 1942, jien kont qieghed nittajjar f’sortie lejn il-port militari tal-belt Valletta bhala pilota ufficjal Germaniz ta’ l-iskwadra Pik Ass. Sekondi wara rajt gett ta’ fjamma u trab jippenetraw il-koppla ta’ din il-knisja. Bhala fidil nisrani din il-memorja nkwetatni ghal bosta snin minhabba l-qerda kiefra u doppja tal-gewwieni ta’ din il-knisja u l-hajjiet tal-fidili.

Fl-1975² jien zort Malta bhala turista u sirt naf li l-bomba ma splodietx u hassejtni niehu r-ruh. Il-poplu qies dan il-helsien ta’ tliet mitt fidil bhala rigal mirakuluz tal-Provvidenza Divina u sejjahlu bhala l-Miraklu tal-Mosta.³ Sa minn dak iz-zmien kull sena l-istess spirtu ta’ servizz (ta’ ringrazzjament) baqa’ jsir f’dan il-kattidral sabih.⁴ U jien, li darba kont pilota Germaniz u xhud li rajt b’ghajnejja l-impatt (tal-bomba), ghandi l-privilegg li niehu sehem fih (att ta’ ringrazzjament) flimkien ma’ delegazzjoni ckejkna ta’ belti Jülich, li kienet meqruda ghal kollox bil-bombi fl-ahhar gwerra.

Malta kienet ibblizzjata izda mhux meghluba.⁵ Ebda kliem ma seta’ jkun aktar veru minn dan biex ifahhar lill-poplu kbir Malti. Nghaqqad ir-ringrazzjament tieghi ma’ taghkom Lilu, il-kawza finali tal-helsien taghna lkoll...”⁶

PARTI II

F’The Sunday Times tal-15 ta’ Mejju 1988,⁷ Dr Felix Sauer kien irrappurtat li qal il-gurnata ta’ qabel li x’aktarx kien l-uniku bniedem haj li seta’ jirrakkonta x-xena tal-bumbardament tal-knisja mill-ajru ghax siehbu, li kien f’Messerschmitt 109 bhalu u li xehet il-balla, gheb fil-bahar meta l-ajruplan tieghu ntlaqat mill-kanuni.

(p.201) Intqal li l-knisja ntlaqtet minn bomba kbira fid-9 ta’ April 1942. Dr Sauer qal, meta zar il-knisja nhar is-Sibt 14 ta’ Mejju 1988, li hu u pilota siehbu, jismu Franz Scheffl, kienu qeghdin itajru zewg Messerschmitts biex jibbumbardjaw il-Port il-Kbir. Huma telghu mill-bazi ta’ Comiso, fi Sqallija, u itajru baxx hafna fuq il-bahar biex jaharbu r-radar u b’hekk jevitaw il-baraxx tal-kanuni meta jaslu fuq l-art.

Madankollu d-difiza kontra l-ajruplani kienet hekk qawwija li dawrithom mit-target. Meta kienu fuq il-Mosta ra lil siehbu jitlaq il-balla. Imbaghad ra dak li ddeskriva bhala gett ta’ fjamma u trab hierga mill-koppla.

Il-pilota Scheffl ma rritornax fil-bazi ta’ Comiso u jahsbu li kkraxxja fil-Mediterran. Biss mir-rekords Germanizi ma jirrizulta li ntilef hadd fuq Malta nhar id-9 ta’ April 1942 mill-10Jabo/JG 53. Id-djarju ta’ Mrs Marjoribanks-Egerton jixhed li pilota Germaniz ta’ Me 109 ghereq wara li nfetahlu l-paraxut ’il barra mill-ponta ta’ San Gorg dakinhar tad-9 ta’ April, 1942.

Dr Sauer qal fl-14 ta’ Mejju 1988 li l-balla li hemm fis-sagristija ma tistax tkun dik li twaddbet ghax kienet tkun “tqila wisq biex igorrha Messerschmitt”.

PARTI III

Minkejja li kien jaf li kont qieghed nirrapprezenta Il-Mosta u kelli tejprikorder biex nintervistah, Dr Sauer baqa’ jitkellem ma’ min jigi. Jien bqajt nisma’ l-istess twegiba, “A moment, please”, sakemm telaq u bqajt bla intervista.

PARTI IV

Sentejn wara deher artiklu f’L-Orizzont tat-30 ta’ Mejju 1990 fl-ahhar pagna. L-artiklu kien imsemmi: “Il-bomba fuq ir-Rotunda tal-Mosta waqghet hemm bi zball”.

L-Orizzont irrapporta li nhar it-Tlieta 29 ta’ Mejju 1990, Dr Felix Sauer qal li l-bomba li waqghet fuq il-knisja tal-Mosta “kienet waqghet hemm bi zball minn siehbu, pilota iehor Germaniz, meta dan kien intlaqat u baqa’ niezel fil-bahar ’il barra minn Tas-Sliema”. Minbarra hekk, accerta li l-bomba li hemm fir-Rolunda mhix l-original li ntefghet.

Dr Sauer qal li hu u siehbu, il-pilota Scheffl, fid-9 ta’ April 1942, kienu telqu mill-bazi ta’ Comiso, fi Sqallija, itajru Messerschmitt kull wiehed, (p.202) b’missjoni li jitfghu l-unika bomba li kellhom fuq sottomarin li kien ankrat fil-Port ta’ Tas-Sliema.

L-ordnijiet ta’ fejn kienu jsiru l-attakki l-piloti Germanizi kienu jehduhom minghand il-Maggur Günther Maltzahn, li Dr Sauer iddeskriva bhala bniedem intelligenti hafna. Fil-fatt Maltzahn kien veteran u waqqa’ hafna ajruplani ta’ l-Alleati, wiehed mill-aces Tedeski.

Huwa qal li kif kienu waslu qrib id-destinazzjoni taghhom kienu xi ftit fil-baxx meta f’daqqa wahda nfetah baraxx ta’ bombi kontriehom mill-art u mill-vapuri li kienu fil-port.

Dr Sauer qal li kif raw li kienu qed ikunu l-mira, mill-ewwel telghu fl-gholi. Kif kienu qed jaghmlu din il-manuvra, hu nduna li siehbu kien intlaqat, tant li kien jidher li kien diga mejjet.

Huwa spjega kif, meta ajruplan ikun fl-gholi, bejn Tas-Sliema u l-Mosta d-differenza tkun biss ta’ ftit metri.

Kien f’dan il-hin li Scheffl, waqt li kien tiela’ ’l fuq, u ghalkemm kien mejjet, laqat il-lever tal-bomba li ntelqet u baqghet niezla fil-koppla tal-Mosta. Il-hin kien l-4:20 ta’ wara nofsinhar⁸.

Scheffl imbaghad spicca fil-bahar, ’il barra mix-xtajta ta’ Tas-Sliema bl-ajruplan b’kollox.

Dr Sauer, li dak iz-zmien kellu 30 sena, qal li hu ra bhal dahna hierga mill-koppla tal-Mosta u qalbu nghafset x’hin ra dik ix-xena. Min-naha tieghu hu rega’ lura lejn Comiso.

Dik l-ghafsa ta’ qalb Dr Sauer hassha doppja, wahda ghax hu kien u ghadu Kattoliku ferventi, u l-ohra ghax dik il-bomba ma kenitx destinata ghar-Rotunda.

Hu qal li kien irrabja meta kienu tawh l-ordni biex jitfa’ bomba fuq Malta ghax kien jaf li l-abitanti tal-pajjiz kienu wkoll Kattolici. (Ahna nemmnu li l-bnedmin kollha huma wlied l-istess Alla wiehed u hadd ma ghandu jaghmel distinzjoni bejn poplu u poplu, bejn razza u ohra, bejn twemmin u iehor). Ma xtaq qatt li jaghmel hsara lil dan il-poplu...

Minghajr tlaqliq ta’ xejn huwa qal li qatt ma kien jissimpatizza ma’ Adolf Hitler, l-aktar dwar dak li kien ghamel fil-Polonja. ‘‘Imma la tkun suldat, ikollok tobdi l-ordnijiet li jaghtuk, taqbel u ma taqbilx”.

PARTI V

Fil-ktieb Malta: The Spitfire Year⁹, Christopher Shores, Brian Cull u Nicola Malizia jsemmu lil Dr Sauer u siehbu Gefreiter Franz Scheffl. Dawn (p.203) jiktbu li t-target li kellhom Sauer u Scheffl kien Ta’ Qali.¹⁰ Skont dawn l-awturi, l-ajruplan ta’ Scheffl intlaqat wara li telaq il-bomba.¹¹ Dan it-taghrif ghaddihulhom Dr Sauer stess. Din hi t-tielet verzjoni ta’ fejn kellu jkun it-target: mill-Port il-Kbir ghal Tas-Sliema ghal Ta’ Qali.

F’pagna 682 ta’ Malta: The Spitfire Year hemm x’kiteb Dr Sauer fuq in-naha ta’ wara ta’ ritratt ta’ martu. Nisiltu: “Ma nemminx li Alla jabbanduna lil min jiggieled ghal daru, ghal pajjizu u ghall-kawza gusta (iswed kark tieghi) tieghu, u din il-fidi shiha taghtini sahha... Forsi tahseb li qieghed nitkellem hekk ghax l-intelligenza tieghi diga hi inkwetata. Le, jien konxju ghal kollox”.

PARTI VI

Ittra li ggib id-data tal-21 ta’ Dicembru 1993, mibghuta lili mid-Deutsche Dienstelle (WASt), Berlin, tghid hekk:

Ghaziz Sur Camilleri,
Rigward il-mistoqsija tieghek tad-29 ta’ Lulju 1993, li ntbaghtet lill-Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.V. f Kassel, inwassallek dan li gej, jigifieri li NCO (kapural) Scheffl Franz, imwieled nhar 14 ta’ Jannar 1918 f’Castrop-Rauxel, gie intraccat. Dan kien itajjar l-ajruplan Bf 109F-4/
2 Trop. - Werk Nr 7300-Kennz. 12 + Weiss (Abjad) Pik Ass.
Kien itir ma’ 10/Jagdgeschwader 53.
L-isem ta’ l-iskwadra kien Jagdbomber-Einsatz.
Wara titjira kontra l-ghadu, ikkraxxja fl-14 ta’ Lulju 1942 meta gie biex jillandja fl-ajrudrom ta’ Sanyet-Quataifya u kien ferut sewwa.
Is-sinsla ta’ dahru hadet skoss u sofra xokk mentali. Wara li nghata kura f’diversi sptarijiet, kien dikjarat tajjeb biex jaqdi dmiru f’pajjizu fid-19 ta’ Novembru 1942.
Is-Sur Franz Scheffl baqa’ haj wara l-gwerra...
Wara li tana dikjarazzjoni bil-miktub ta’ approvazzjoni li hu kien ghadu haj b’ittra tal-15 ta’ Dicembru 1993, baghtilna t-taghrif dwaru nnifsu biex jikkonferma l-indirizz.
Nisperaw li b’dan it-taghrif tajna kontribut biex niccaraw il-mistoqsija tieghek u nawgurawlek korrispondenza li tirnexxi.
Bl-isbah xewqat,
F’isem Fr. Wengel.

PARTI VII

(p.204) Is-Sur Franz Scheffl kitibli ittra bid-data ta’ l-4 ta’ April 1994.

Ghaziz Sur Camilleri,
Ircevejt l-ittra tieghek u kont sorpriz hafna li int sibt ismi minkejja li grajjiet diga ilhom li ghaddew hamsin sena.
Nista’ nikkonfermalek li kont intajjar Jabo Bf 109 ta’ 10/Jabo JG 53 Pik Ass-Geschwader.
Dak iz-zmien kont stazzjonat l-Italja.
Nhar id-9 ta’ April 1942 kont involut f’battalja ta’ l-ajru ma’ zewg Spitfires Inglizi fuq Malta. Minn din il-battalja l-ajruplan tieghi sofra hsarat, ghalkemm imexxieli nasal fil-bazi ta’ l-ajru tieghi f’Comiso fi Sqallija.
Nista’ nikkonferma l-mistoqsija tieghek dwar il-piz li seta’ jgorr Bf 109F-4/2. Seta’ jgorr bombi sa madwar 500 kg.¹²
Jinteressani nkun naf kif gbart it-taghrif dwari u x’taghrif ghandek fuq Jagdgeschwader Pik Ass.
Niehu gost jekk nibqa’ nzomm kuntatt mieghek.
Filwaqt li nistenna t-twegiba tieghek, nibqa’
Bl-isbah xewqat
Franz Scheffl.

Din l-ittra waslitli fil-11 ta’ April 1994 u ghalhekk sieheb Dr Felix Sauer ghadu haj aktar minn hamsin sena wara li allegatament gheb fl-ilmijiet tal-Mediterran. Lis-Sur Franz Scheffl ma semmejtlu xejn dwar il-grajja tar-ricerka tieghi. Jien ridt inkun naf ghadux haj. Id-data tad-9 ta’ April 1942 semmieha hu minn jeddu.

Ta’ importanza kbira wkoll hu l-fatt li Domdorf f’Thüringen, fejn jghix Herr Franz Scheffl, kien parti mill-Germanja tal-Lvant qabel il-process storiku li wassal ghall-ghaqda mill-gdid tal-Germanja fl-1990. Meta fis-Snin Tmenin kien jissemma Gefreiter Franz Scheffl, il-komunikazzjoni ta’ nies u ideat bejn iz-zewg Germanji kienet skarsa u tbarri bhalma kien ibarri l-Hajt ta’ Berlin. Ghal kwazi nofs seklu Herr Franz Scheffl kien minsi wara l-Purtiera tal-Hadid flok mitluf fil-fond tal-Mediterran.

RIFERENZI

1. Sitta u erbghin fil-fatt.
2. Mir-recording jirrizulta li Dr Sauer qal 1965 izda dan kien zball fonetiku-lingwistiku tieghu waqt li qieghed jaqra.
3. Jevoka l-isem tal-Kapitlu 8 tal-ktieb ta’ George Hogan, Malta: The Triumphant Years'. "The Miracle of Mosta".
4. It-turisti mill-kontinent ihobbu jirreferu ghall-knisja taghna bhala kattidral.
5. Malta: Blitzed but not Beaten hu ktieb dwar Malta fit-Tieni Gwerra Dinjija mahrug minn Philip Vella fl-1985.
6. Mir-rapport shih li gibt f’Il-Mosta, Numru 129, Mejju-Gunju 1988, pagni 10-11.
7. Pagna 48.
8. Fil-fatt il-hin kien l-4:40 ta’ wara nofsinhar.
9. Pagna 175.
10. Pagna 175.
11. Idem.
12. L-ajruplan li tajjar is-Sur Scheffl fuq Malta ma kienx igorr balla ta’ 500 kg. Dan hu lapsus tal-memorja.

 

APPENDICI C

GENERALFELDMARSCHALL ALBERT KESSELRING

(p.205) L-istorici militari ma hadux hsieb Albert Kesselring. Il-Britannici, li ghandhom esperjenza twila ta’ battalji u rtirati, ghandhom kull ragun ghala jirrispettaw lill-Germaniz Kesselring li, kontra hafna xkiel, zamm lill-Alleati f’posthom fl-Italja waqt li ggieled irtirata ta’ tmien mitt mil li damet ghoxrin xahar mis-sebgha z-zghir ta’ l-Italja sax-xmara Po.

Fil-Memorji, Kesselring kiteb: “Dejjem kont suldat, b’qalbi u b’ruhi”.

Qabel ma halla t-Truppenamt, kiteb esej li fih esprima ruhu favur it-twaqqif tal-Wehrmacht, it-tliet servizzi flimkien, hsieb avantgardista.

L-ahhar glieda tas-suldati Pollakki fit-triqat ta’ Varsavja xxejnet b’bumbardament bla razan u bla skruplu u Kesselring innifsu tar fuq it-targets biex josserva l-piloti tieghu.

Meta l-armata Olandiza rnexxielha ddawwar stakkament ta’ l-armata Germaniza f’Rotterdam, arja tal-belt kienet ibbumbardjata bl-ahrax. Ma kienx hemm komunikazzjonijiet bir-radju ghax inqatghu. Wara Kesselring gie akkuzat b'terror bombing.

Kesselring oggezzjona ghall-pjan ta’ Hitler li jrazzan lil Malta semplicement bil-bumbardamenti mill-ajru. Riedu jinvadiha.

Rommel hu l-uniku General Germaniz li dwaru Kesselring jikteb b’mod iebes. Oppona pjani ta’ Kesselring. Kesselring induna li biex l-armata Germaniza fl-Afrika ma tkunx mhedda, Malta kellha titrazzan. Hitler qallu bid-djalett Awstrijak: “Ibqa’ bil-qmis, Feldmarschall Kesselring, se naghmilha (l-invazjoni ta’ Malta)”. Izda Hitler qatt ma wasal.

Bl-appogg ta’ Hitler, Rommel irnexxielu jgharraq il-pjan Mediterranju ta’ Kesselring.

Kesselring imexxielu jsalva lill-armata Germaniza fi Sqallija u l-elementi l-ohra tal-Wehrmacht meta l-Anglo-Amerikani invadewha. Irnexxielu jaghmel Dunkirk Germaniza. Kien success kbir ghal dan il-Feldmarschall haddiemi u metikuluz.

Meta f’Mejju 1947, f’Venezja, tribunal militari Ingliz issentenzja lil Kesselring ghall-mewt, kien hemm sens ta’ frustrazzjoni fl-Ingilterra bizzejjed biex iqanqal lil Winston Churchill jappella lill-Prim Ministru Clement Attlee biex jindahal. Is-sentenza nbidlet f’wahda ta’ habs ghal ghomru. Kienet (p.206) ironija li tribunal militari Ingliz isib lil Kesselring hati ta’ akkuzi li ma kellhomx isiru lilu ghax ma kienx il-kmandant responsabbli filwaqt li tribunal Taljan jillibera lil Kappler tal-SS, responsabbli fost ohrajn mill-qtil tal-vittmi tal-Fosse Ardeatine, atti imputati lil Kesselring quddiem it-tribunal Ingliz.

Meta Kesselring issejjah bhala xhud f’Nürnberg biex jghid x’kienet il-politika Germaniza dwar il-bumbardamenti u l-prosekutur qabez il-limitu tal-procedura, Kesselring wiegeb: “Xhedt bhala ufficjal Germaniz b’servizz ta’ aktar minn erbghin sena, u bhala Feldmarshall Germaniz moghti l-gurament! Jekk l-istqarrijiet tieghi huma daqstant ftit rispettati, mhux se nixhed izjed”. Il-prosekutur Ingliz talab skuza.

Meta fl-1952 gie bzonn operazzjoni, hareg mill-habs u ma regghux qafluh. Ghex hieles sa mewtu fl-1960.

Kesselring kien jixraqlu jinghadd mal-klassi ta’ generali Germanizi li wirtu tradizzjoni ta’ dixxiplina u serjeta fix-xoghol professjonali taghhom, anki jekk hu ma kienx gej minn dik il-klassi mill-antenati tieghu. Ta’ min jistaghgeb b’Kesselring ghax ftit kellu tahrig specjali u qatt ma ggradwa minn divizjoni, korp jew armata.

Difficli ssiblu htija. Jekk kellu wahda kienet il-lealta ossessiva u sens ta’ dmir rigidu li nasbuh, lilu u lil ohrajn, fis-servizz ta’ Adolf Hitler. Wara erbghin sena, nistghu nqisu xortih b’simpatija.

CURRICULUM VITAE

Twieled fit-30 ta’ Novembru 1885 f’Markfest, qrib Kitzingen fil-Frankonja t’Isfel. Miet fil-15 ta’ Lulju 1960 f’Bad Nauheim. (p.206-209)

20.07.1904	Dahal fl-armata
01.10.1933	Mar fil-Luftwaffe
23.10.1952	Mehlus mill-habs

30.09.1939	Moghti r-Ritterkreuz (Is-Salib tal-Kavallier)
25.02.1942	Moghti l-Oak Leaves mar-Ritterkreuz
18.07.1942	Moghti x-xabla
19.07.1944	Moghti d-djamant

04.02.1905	Surgent
08.03.1913	Logotenent tat-Tieni Klassi
25.10.1913	Logotenent ta’ l-Ewwel Klassi
19.05.1916	Kaptan
26.09.1919	RDA mit-22 ta’ Marzu 1915
01.02.1922	RDA mis-27 ta’ Jannar 1915
01.04.1925	Maggur mar-RDA mill-1 ta’ Frar 1925
01.02.1930	Logotenent Kurunell
01.10.1932	Kurunell
01.10.1934	Maggur General
01.04.1936	Logotenent General
01.06.1937	General tal-Qawwa ta’ l-Ajru
19.07.1940	Generalfeldmarschall

20.07.1904 - 30.09.1912	Ufficjal kadett u Ufficjal tal-Kumpanija fit-Tieni Rigment ta’ l-Artillerija-Infanterija tal-Bavarja
01.03.1905 - 25.01.1906	Mexxa l-iskola tal-gwerra fi Munich
01.10.1908 - 18.03.1910	Mexxa l-iskola ta’ l-Inginerija u l-Artillerija
04.06.1912 - 22.06.1912	Ittrenja bhala osservatur tal-Balloons fil-Battaljun ta’ l-Ingenji ta’ l-Ajru Bavariz (bayerischen Luftschiffer - und Kraftfahr - Bataillon)
01.10.1912 - 10.12.1914	Ajjutant ta’ l-Ewwet u t-Tieni Battaljun Bavariz tar-Rigment ta’ l-Artillerja u l-Infanterija
05.12.1914 - 12.03.1915	Ajjutant tal-Brigata Bavariza ta’ l-Artillerija u l-Infanterija - Komando 1
13.03.1915 - 07.05.1915	Ufficjal ghall-Infiq Specjali fil-Brigata Bavariza ta’ l-Artillerija u l-lnfanterija, Komando 1
08.05.1915 - 12.09.1915	Ajjutant ta’ l-Ewwel Battaljun tat-Tieni Rigment Bavariz ta’ l-Artillerija u l-lnfanten)a
03.09.1915 - 15.03.1917	Kaptan ghall-Infiq Specjali fil-Brigata Bavariza ta’ l-Artillerija u l-lnfantenja, Komando 1
06.03.1917 - 23.11.1917	Ajjutant tal-Kmandant tat-Tielet Artillerija Bavariza
08.10.1917 - 13.10.1917	Ha kors fil-Heercsgasschutz Schule, Berlin
24.11.1917 - 13.10.1917	Kandidat ta’ l-lstaff Generali fl-Istaff tat-Tieni Divizjoni ta’ l-Armata Territorjali Bavariza
04.01.1918 - 06.01.1918	Moghti l-kandidalura tat-Tielet Korp ta’ l-Armata Bavariza
06.01.1918 - 14.04.1918	Ufficjal ta’ l-Istaff Generali fil-Kmand Gholi ta’ l-Armata 6
15.04.1918 - 23.08.1919	Ufficjal ta’ l-Istaff Generali fl-Istaff Generali tat-Tielet Korp ta’ l-Armata Bavariza
24.08.1919 - 20.10.1919	Kap tal-Batterija fir-Rigment ta’ l-Artillerija 24
21.10.1919 - 07.11.1919	Fl-istaff tar-Rigment ta’ l-Artillerija 24
08.11.1919 - 31.12.1920	Kap tal-Batterija fir-Rigment ta’ l-Artillerija 24
01.01.1921 - 30.09.1922	Kap tal-Batterija fir-Rigment ta’ l-Artillerija 7
01.10.1922 - 30.09.1925	Konsulent fir-Reichwehrministerium (Ministeru tal-Gwerra, RWM)
01.10.1925 - 30.09.1926	Fl-istaff tal-Kap tal-Kmand ta’ l-Armata/ RWM
01.04.1929 - 04.05.1930	Ikkmanda l-Istaff tas-Seba’ Divizjoni
05.05.1930 - 31.05.1930	Ikkmanda fir-RWM
01.06.1930 - 31.07.1930	Ikkmanda fl-Istaff tat-Tielet Divizjoni
01.01.1930 - 31.01.1932	Konsulent fl-Ufficcju tal-Personnel fir-RWM
01.02.1932 - 30.09.1933	Kmandant tat-Tielet Dipartiment tar-Rigment ta’ l-Artillerija 4
01.10.1933 - 31.05.1936	Kap fl-Ufficcju ta’ l-Amministrazzjoni (LD) RLM
03.06.1936 - 31.05.1937	Kap ta’ l-Istaff Generali tal-Luftwaffe (Ufficcju tal-Kmand ta’ l-Ajru)/RLM
01.06.1937 - 03.02.1938	Kmandant Generali u Kmandant fit-Tielet Zona ta’ l-Ajru, Dresden
04.02.1938 - 31.01.1939	Kmandant Generali u Kmandant tal-Gruppi - Kommandos tal-Luftwaffe 1, Berlin
01.02.1939 - 11.01.1940	Kap tal-Flotta ta’ l-Ajru 1 u Kmandant fil-Punent
12.01.1940 - 26.06.1943	Kap tal-Flotta ta’ l-Ajru 2
12.01.1940 - 09.01.1942	Fl-istess hin sar Kmandant fit-Tramuntana
10.01.1942 - 28.02.1943	Fl-istess hin sar Kmandant Generali fin-Nofsinhar
15.01.1945 - 09.03.1945	Kmandant Generali tal-Lbic
26.06.1943 - 09.03.1945	Fl-istess hin Kmandant Generali tal-Grupp C ta’ l-Armata
26.07.1943 - 24.10.1944	Fl-istess hin Kmandant Generali tal-Grupp C ta’ l-Armata
15.01.1945 - 09.03.1945	Kmandant Generali fil-Punent
10.03.1945 - 01.05.1945	Kmandant Generali fin-Nofsinhar
02.05.1945 - 08.05.1945	Fil-habs ta’ l-Alleati fil-Punent
08.05.1945 - 23.10.1952	Ikkundannat ghall-mewt f’Venezja
06.05.1947	Is-sentenza mibdula f’ghoxrin sena habs
04.08.1947	Minhabba sahhtu nghata l-helsien

APPENDICI D

GENERAL DER FLIEGERKORPS PAUL DEICHMANN

Twieled fis-27 ta’ Awissu 1898 f’Fulda. Miet fl-10 ta’ Jannar 1981 f’Hamburg. (p.210-212)

29.03.1916	Dahal fl-armata. Surgent
20.08.1916	Logotenent (minghajr Patenti)
00.10.1917	Patent mahrug b’effett mill-10 ta’ Settembru 1916
10.07.1922	RDA ta’ l-1 ta’ April 1917
01.08.1925	Logotenent mal-RDA mill-1 ta’ April 1925
31.10.1928	Barra mis-Servizz. Private
01.04.1931	Riattivat fl-Armata
01.04.1933	Kaptan
01.04.1934	Mar fil-Luftwaffe mill-Armata
01.08.1935	Maggur
01.01.1938	Logotenent Kurunell
01.08.1940	Group Captain mal-RDA mill-1 ta’ Frar 1940
20.04.1942	Is-Salib Germaniz tad-Deheb
01.08.1942	Maggur Generali
26.03.1944	Moghti r-Ritterkreuz (Is-Salib tal-Kavallier)
20.05.1944	Logotenent General mal-RDA mill-1 ta’ Mejju 1944
20.04.1945	Generaltal-Luftwaffe mal-RDA mill-1 ta’ Marzu 1945
22.12.1947	Mehlus mill-habs

29.03.1916 - 19.10.1916	Ghassies Kap fir-Rigment tal-Fuzillieri 86 (midrub fl-1 ta’ Ottubru 1916)
20.10.1916 - 19.12.1916	Fit-Tielet Kumpanija Sostitwenti MG tad-Disa’ Korp ta’ l-Armata
20.12.1916 - 17.07.1917	Ghassies Kap fir-Rigment tal-Fuzillieri 86
06.06.1917 - 14.05.1917	Ikkmanda l-fabbrika tal-produzzjoni ta’ l-azzarini fi Spandau
18.07.1917 - 09.08.1917	Ikkmanda l-Ajruport 2 ta’ l-Armata
10.08.1917 - 15.09.1917	Osservatur - Tahrig fid-Dipartiment 10 tar-Rizerva ta’ l-Ajru
16.09.1917 - 29.10.1917	Tahrig fid-Dipartiment tat-Taghlim tal-wireless operations
30.10.1917 - 20.12.1917	Tahrig fl-Iskola ta’ l-osservaturi f’Kolonja
21.12.1917 - 27.01.1918	Tahrig fl-Iskola ta’ l-Artillerija ta’ l-Ajru
28.01.1918 - 25.02.1918	Ikkmanda r-raba’ ajrudrom ta’ l-Armata
26.02.1918 - 14.12.1918	Osservatur fid-Dipartiment 8 ta’ l-Ajru
05.12.1918 - 15.01.1919	Ikkmanda l-Iskola ta’ l-Imharrgin Godda fi Breslau
06.01.1919 - 29.01.1919	z.V. tar-Rigment tal-Fuzillieri 86
30.01.1919 - 09.02.1919	Osservatur fid-Dipartiment 427 ta’ l-Ajru
10.02.1919 - 20.03.1919	Osservatur fl-iskwadra ta’ l-Ajru f’Libau
21.03.1919 - 30.07.1919	Osservatur fid-Dipartiment 433 ta’ l-Ajru
31.07.1919 - 18.09.1919	Osservatur fl-ajrudrom ta’ l-Armata f’Kurland
19.09.1919 - 04.05.1920	Fl-ajrudrom ta’ Stolp. Ikkmanda l-iskwadra tat-truppi ta’ l-ajru
05.05.1920 - 30.09.1920	Fil-fabbrika tal-karozzi
01.10.1920 - 30.09.1923	Ghassies Kap tar-Rigment 3 ta’ l-Infanterija
10.01.1923 - 09.01.1925	Ajjutant tal-Battaljun fir-Rigment 3 ta’ l-Infanterija
10.01.1925 - 30.11.1925	Ufficjal tal-Kumpanija fir-Rigment 3 ta’ l-Infanterija
27.01.1925 - 03.02.1925	Tahrig bhala Ufficjal ta’ l-Istampa. Ikkmanda x-xoghol tal-produzzjoni ta’ films edukattivi
05.02.1925 - 18.02.1925	Mexxa l-produzzjoni ta’ films edukattivi fit-Tielet Divizjoni u l-Iskola Sekondaija Teknika ta’ Charlottenburg
01.01.1925 - 15.08.1925	Mexxa l-Iskola ghall-Ufficjali fit-Tahrig fl-Armi fi Dresden
01.12.1925 - 31.10.1928	Ufficjal ta’ l-lstampa fl-Istaff ta’ l-Ewwel Divizjoni
01.11.1928 - 31.03.1931	Mexxej tat-Taghlim ta’ l-Ajruplani bi thejjija ghal korsijiet ta’ tahrig fil-kontroll tat-traffiku ta’ l-ajru fl-Iskola f’Berlin-Staaken. Mexxej tal-gbir ta’ ritratti f’Lipezl, UdSSR. Konsulent fir-RWM/T2 v(L)
01.04.1931 - 30.09.1931	Ghassies Kap fir-Rigment 1 ta’ l-Infantenja
01.10.1931 - 30.09.1933	Amministratur tat-tahrig ta’ l-Istaff ta’ l-Ewwel Divizjoni
01.10.1933 - 30.09.1934	Tahrig ta’ l-Istaff Generali fl-Akkademja tal-Qawwiet Armati u Ufficjal ghall-Infiq Specjali fir-RLM
01.10.1934 - 30.09.1935	Konsulent fl-Ufficcju tal-Kmand ta’ l-Ajru I/RLM
01.10.1935 - 28.02.1937	Mexxej tal-Gvern LAI fl-Istaff Generali tal-Luftwaffe
01.10.1936 - 28.02.1937	Fl-istess hin Kap tad-Direzzjoni tad-Dipartiment ma’ WdGb
01.03.1937 - 30.09.1937	Kap tad-Direzzjoni tad-Dipartiment fl-Istaff Generali tal-Luftwaffe
01.10.1937 - 15.01.1939	Kmandant tat-Tieni Grupp tal-KG 253 “General Wever” u fl-istess hin Kmandant ta’ l-ajrudrom Gotha
16.01.1939 - 19.06.1940	Kap ta’ l-Istaff tat-Tieni Korp ta’ l-Ajru
25.08.1942 - 25.06.1943	Kap ta’ l-Istaff Generali tal-Kap Suprem fin-Nofsinhar u tat-Tieni Flotta ta’ l-Ajru
26.06.1943 - 07.11.1943	Kmandant ta’ l-Ewwel Divizjoni tal-Korp ta’ l-Ajru
08.11.1943 - 03.04.1945	Kmandant Generali ta’ l-Ewwel Korp ta’ l-Ajru
04.04.1945 - 26.04.1945	Kmandant tat-18-il Divizjoni ta’ l-Ajru
27.04.1945 - 15.06.1945	Kap Kmandant Suprem tar-Raba’ Komandos tal-Luftwaffe
15.06.1945 - 22.12.1947	F’habs tal-gwerra Amerikan

APPENDICI E

GENERAL BRUNO LÖRZER

Twieled fit-22 ta’ Jannar 1891 f’Berlin. Miet fit-22 ta’ Awissu 1960 f’Hamburg (p.213-214)

13.09.1911	Dahal fl-Armata
31.03.1920	Barra mis-Servizz
01.04.1935	Dahal fil-Luftwaffe
29.04.1945	Barra mis-Servizz
1914-1918	44 vittorja ta’ l-ajru
12.02.1918	Dekorazzjoni pour le merite
29.05.1940	Ritterkreuz (Is-Salib tal-Kavallier)
09.03.1912	Sotto-Ufficjal-Kadett
22.05.1912	Surgent
27.01.1913	Logotenent b’Patenti tad-29 ta’ Jannar 1911
18.04.1916	Logotenent
02.10.1918	Kaptan
01.04.1935	Kurunell
01.04.1938	Maggur Generali
01.01.1940	Logotenent Generali
19.07.1940	General ta’ l-Ajru
16.02.1943	Kurunell General mal-RDA mill-1 ta’ Marzu 1943

13.09.1911-14.07.1914	Ufficjal-Kadett, Ufficjal tal-Kumpanija u Ghassies Mexxej fl-Infanterija tar-Rigment 112
15.07.1914-01.05.1914	Kap tat-Tahrig fl-Ajruplani fl-lskola ta’ l-Ajru ta’ Freiburg
12.10.1914-02.11.1914	Ikkmanda d-Dipartiment tar-Rizerva ta’ l-Ajru 3, Darmstadt
03.11.1914-29.06.1915	Kap tad-Dipartiment ta’ l-Ajrudrom 25
02.09.1915-01.10.1915	Kap tad-Dipartiment ta’ l-Ajrudrom 60
02.10.1915-08.10.1916	Kap tad-Dipartiment ta’ l-Ajrudrom 25
09.01.1916-03.04.1916	Kap tad-Dipartiment ta’ l-Ajrudrom ta’ l-Artillerija 203
03.04.1916 - 00.01.1917	Imwegga’. Ikkurat fuq vapur-sptar
00.01.1917 - 00.12.1917	Mexxej ta’ l-Iskwadra ta’ l-Ajruplani tal-Glied Numru 26
00.12.1917 - 00.12.1918	Kmandant ta’ JG 3
00.12.1918 - 31.03.1920	Pilota fil-Korp ta’ Voluntieri fil-Baltiku
00.00.1930 - 00.00.1933	Mexxej tas-Sezzjoni tar-Reich (Reichverbandes) tat-Titjir Germaniz Halter
00.00.1933 - 31.03.1935	President ta’ l-Ghaqda u Kap ta’ l-Isports ta’ l-Ajru tal-Germanja (Reichluftsportführer)
01.04.1935 - 31.10.1935	Ufficjal ghall-Infiq Specjali fir-RLM
01.11.1935 - 16.03.1936	Ikkmanda l-Grupp ta’ l-Ajru ta’ SchleiBheim
17.03.1936 - 28.02.1937	Group Captain f’JG 132
01.03.1937 - 31.03.1938	Wing Commander ta’ JG 334 Pik Ass
01.04.1938 - 31.01.1939	Spettur ta’ l-Iskwadri tal-Glied (Jagdflieger)
01.02.1939 - 24.10.1939	Kmandant tat-Tieni Divizjoni ta’ l-Ajru
25.10.1939 - 22.02.1943	Kmandant Generali tat-Tieni Korp ta’ l-Ajru
23.02.1943 - 20.12.1944	Kap ta’ l-Ufficcju tal-Personnel tal-Luftwaffe u Kap ta’ l-Armamenti tal-Personnel u tat-Tmexxija NS tal-Luftwaffe/RLM
20.12.1944 - 29.04.1945	Mexxej Rizerv ta’ OKL (Oberkomando der Luftwaffe)

APPENDICI F

GENERAL WALTER LORENZ

Twieled fis-17 ta’ Settembru 1884 fi Friedenau/Kr. Teltow. Miet fl-20 ta’ Frar 1975. (p.215-216)

01.10.1903	Dahal fl-Armata
15.10.1904	Surgent
18.08.1905	Logotenent
19.08.1914	Flying Officer
01.08.1915	Kaptan
31.07.1924	Maggur
27.08.1934	Ufficjal tal-Luftwaffe. RDA bhala Maggur
01.01.1937	Flying Officer
01.06.1939	Group Captain
01.11.1940	Maggur General
01.02.1943	Logotenent General
03.03.1947	Mehlus

01.10.1903 - 00.00.0000	Fir-Rigment 76 ta’ l-Infanterija
00.00.0000 - 00.00.1915	Ajjutant ta’ Brigata
00.00.1915 - 00.00.1916	Kap tal-Kumpanija fir-Rigment 76 ta’ l-Infanterija
00.00.1916 - 17.01.1917	Kmandant tal-Battaljun tar-Rigment 76 ta’ l-Infanterija
18.01.1917 - 00.01.1919	Fl-Istaff Generali ta’ l-Armata/Staff Generali
00.01.1919 - 30.09.1919	Fl-istaff Generali tad-Disa’ Korp ta’ l-Armata
01.10.1919 - 30.09.1920	Fl-Istaff tad-Disa’ Brigata tar-Reichwehr
01.10.1922 - 30.04.1922	Fl-lstaff tat-Tieni Infanterija Ewlenija
01.05.1922 - 31.07.1924	Kap ta’ Kumpanija tar-Rigment 6 ta’ l-Infanterija
27.08.1934 - 28.02.1935	Fl-lstaff ta’ l-oghla Fergha ta’ l-Ajru
01.03.1935 - 30.06.1938	Quartermaster Kommando tat-Tielet Distrett tal-Gwcrra
01.07.1938 - 30.04.1941	Quartermaster Superjur fl-Istaff tal-Kommando 1 tal-Gruppi tal-Luftwaffe, u mill-1 ta’ Frar 1939 tal-Kommando ta’ l-Ewwel Flotta ta’ l-Ajru
01.05.1940 - 30.04.1941	Kmandant tar-Raba’ Grupp ta’ l-Ajru fi Dresden
01.05.1941 - 19.12.1941	General b’responsabbilta ta’ Nfiq Specjali fil-Kmand Suprem tal-Luftwaffe
20.12.1941 - 30.11.1942	Quartermaster Superjur tal-Kmand Suprem, Sezzjoni Nofsanija, tal-Luftwaffe
01.12.1942 - 17.04.1945	Spettur tal-Lieva f’Dusseldorf
17.04.1945 - 03.03.1947	F’habs tal-gwerra Amerikan.

APPENDICI G

BAZIJIET TA’ L-AJRU GERMANIZI FI SQALLIJA U FL-ITALJA T’ISFEL

(p.217) Skont taghrif mhux ufficjali, f’Comiso kien hemm KG 77 b’ajruplani Ju88, JG 53 b’ajruplani Me 109F u artillerija kontra l-ajruplani. Dan it-taghrif hu mehud minn rapport maghmul mill-Ufficio Commando tal-Comando Presidio Aeronautico.

Minn rapport ghat-tliet xhur April-Gunju 1942 (Prot. n.l/001209/S.12) fit-3, 4 u 5 ta’ Mejju ttiehed materjal tal-gwerra lejn il-Germanja. Dan il-materjal kien minn ta’ KG 77, li kienet topera Ju 88s.

Fil-5 ta’ Mejju 1942, KG 77 bdiet ittir lejn München fil-Germanja b’21 ajruplan Ju 88 u zewg He 111 fid-9.55 ta’ filghodu. L-ghada marru 26 Ju 88 ohra fit-8.40 ta’ filghodu lejn München.

Fl-24 ta’ Mejju 1942, it-3 Grupp tat-53 Skwadra (JG 53) telaq b’erbatax-il Me 109, zewg Me 110s, u ghaxar Ju 52s mghobbijin materjal u nies.

Fil-25 ta’ Mejju 1942, wasal Comiso minn Gerbini I/KG b’ajruplani Ju 88 b’materjal ta’ l-ufficcju.

Fis-27 ta’ Gunju 1942, nizlu ghoxrin Ju 88s li waslu minn München.

Qabel telaq il-kmandant ta’ KG 77 mar fil-kmand militari Taljan biex jifrahlu u jirringrazzjah ghall-ospitalita matul il-ftit xhur li kienu Comiso.

GELA

Fl-4 ta’ Frar 1942,l-ajruport ta’ Gela ghadda totalment f’idejn il-Germanizi. Dan jidher fir-rapport tal-Kaptan Agostino Caudullo ghat-tliet xhur Jannar-Marzu 1942.

It-Tenent Kurunell Fejer de Bök Carlo, b’ittra ta’ l-20 ta’ Settembru 1993, gibidli l-attenzjoni li f’Gela kien hemm it-3 Grupp tal-JG 53.

GERBINI

F’Gerbini kien hemm il-Lehrgeschwader u l-1 Grupp ta’ KG 54.

PALERMO

Ma kienx hemm ajruplani Germanizi, skont kif infurmani t-Tenent Kurunell Fejer de Bök Carlo b’ittra ta’ l-20 ta’ Settembru 1993.1

COMISO

Kien hemm Lehrgeschwader (Squadrigli Comando) u t-2 u t-3 Gruppi ta’ KG 77 u Lehrgeschwader u Lehrgeschwader u l-1 u t-2 Gruppi tal-JG 53.2

APPENDICI H

ID-DIRETTIVI TA’ KESSELRING GHALL-ATTAKKI FUQ MALTA
XITWA-REBBIEGHA 1942

(p.223-226) AbschriftGeheime Kommandosache!
Chefsache! Oberkommando der Kriegsmarine.
Nur durch Offizier!
Seekriegsleitung.

1. Kki. 307/42 - Chefs WFSt/Op (L) FHQ, 3.2.42

Prüf. Nr 2	Abschrift!	2 Ausfertigungen
Der Oberbefehlshaber Süd		H. Qu, den 31.12.41
Führungsabteilung la,		3 Ausfertigungen
Nr 559/41	g. K. Chefsache	3 Ausfertigungen

Weisung fur den Kampf gegen Malta

1. Kampfziel:
   Zur Herstellung gescherter Verbindungswege von Italien nach Nordafrika und zur Erringung der Luft- und Seeherrschaft im Raum zwischen Sud-ltalien und Nord Afrika ist die Niederhaltung Malta unbedingte Voraussetzung. Die Luft- und Seefestung Malta bedroht z.Zt den See- und Luftweg lialien- Nordafrika, wird als Absprungplatz zu Luftangriffen in Italien und Nord- Afrika benutzt und ist für den Engläder auf dem Weg Gibraltar- Alexandrien See- und Luftstützpunkt ersten Ranges. Malta ist gegen Luft- und Seeangriffe stark befestigt, bodenorganisatorisch erstklassig ausgebaut, mil Kampfflieger- und Jagdkräften beleft und in Größten Umfange mil Kriegsgerät und Verorgungsgut bevorratet.


2. Krafte:
   Den Kampf gegen Malta führt das II. Fliegerkorps, dem zunächst Anfang Januar 1942 zur Verfügung stehen:
   (p.225) 1./(F) 122
   Stab K.G. 54 mit
   • 1./KG 54
   • Küstenfliegergruppe 806
   • Küstenfliegergruppe 606
   Stab KG 77 mit
   • II/KG 77
   • III/KG 77
   Stab JG 53 mit
   • I/JG 53
   • II/JG 53
   • III/JG 53 (ohnc 1 Staffel)
   • II/JG 3
   ferner.
   • III/ZG 26 (ohne 1 Staffel)
   • I/NJG 2
   • Einsatzstaffel St. G. 3
   später.
   • noch Stab JG 3
   Zeitweise Zuteilung von Kräften des X. Fliegerkorps bleibt vorbehalten. Über Beteiligung der italienischen Luftstreitkräfie flogt Befehl.


3. Kampfführung:
   1. Die bisherige Kampfführung gegen Malta hat folgendes Bild der Lage ergeben:
      1. Deutsche Jäger sind den englischem Jägem grundsätzlich überlegen. Englische Jäger nehmen Kampf nur selten an. Phantasiereiche Kampfführung notwendig, um Jägcr in Luft zum Kampf zu zwingen.
      2. Starke und gut schießende Flak vor allem zum Schutz des Hafens La Valetta.
      3. Neuerdings Auftreten von Nachtjägem Auftreten von Nachtjägem gemeldet, die unsere Angriffsflieger zu dem bekannten Ausweichbewegungen zwingen.
      4. Bodenorganisation verzüglichausgebaut. Starke Belegungder Flughäfen.
      5. Schiffe im Hafen La Valetta nur im Slurzflug mit Wirkung anzugreifen.
   2. Bei dem künftigen Kampf gegen Malta kommt es in erster Linie darauf an, in fortlaufenden, möglichst pausenloscn Angriffen von Kampf- und Jagdfliegerkraften bei Tag und Nacht die feindliche Luftwaffe auf dem Boden und in der Luft zu zuschlagcn und die FlakartiIlerie der Insel auszuschalten.
      (p.226) Durch diese laufenden über Tag und Nacht verieilien Störangriffen muß die Malia-Flakartillerie zum Ausschießen gebracht werden. Dies kann mit wenig Kräften dadurch erreicht werdend daß die Flugzeuge oder Fl. Verbände innerhalb ihrer Flugdauer in den Verschidensten Höhen fliegend ein standigcs Schießen der Flakartillerie herausfordem. Um die Abwehr stets vor neue Lagen zu stellen, ist hierbei die Angriffstaktik hinsichtlich Stärke und Zusammensetzung der angreifenden Kampf- und Jagdverbände hinsichtlich Tageszeit, Sonnenstand, Zeitfolge der Angriffe, Angriffshöhe und Angriffsrichtung und hinsichtlich Waffen und Munition ständig zu wechseln.
      Außer reinen Jagdvorstößen sind Angriffe mit Jabo unter starkem Jagdschutz, Angriffe einiger weniger Kampfflugzeuge mit starkem Jagdgeleit und Angriffe stärkerer, im Verband fliegender Kampffliegerkräfte unter Jagdschutz möglich. Entsprechend Sonnenstand, Sichtigkeit und Abwehr sind die Angriffe aus allen denkbaren, aber stets anderen Richtungen zu Fliegen. Eine Zielraum einteilung der Insel ist zur Vereinfachung der Befehlshaburg zweckmäßig. Die getroffene Einteilung ist in eine Karte eingetragen, vorzulegen. Ein ständiger Wechsel der Bombensuladung muß den Gegner stets vor neue Überraschungen stellen. Außer Tiefangriffen mit SD 2 und Bordwaffen sind Bombenlasten verschiedemsten Arten, auch schwere und schwerste Bomben geeignet.
   3. Daneben ist der Nachschub von Gerät und Personal für Malta auf dem Luft- und Seeweg abzuschmüren. Der Luftnachschub kann durch Tag- und Nachtjagdkräfte, sowohl in Jagdüberwachung, ab in planmäßiger Zusammenarbeit mit der besonderen Aufklärung bekämpft werden. Die feindliche Seezufuhrnach Malta ist von Beginn des Kampfes an nachhaltig zu unterbinden. Sie muß durch weitreichende aufklärung früh zeilig erfaßt und bekämpft werden. U-Boote und Schnellboote des deutschen Marinckommandos Italien und, soweit notwendig, Teile dcr italienischen Kriegsmarine wirken hierbei mit.
   4. Schließlich ist der Seestutzpunkt Malta durch Angriffen schwerer Kampfkräfte auf die Hafenanlagen und auf die ins Hafen liegenden Seestreitkräfte und Handelsschiffe auszuschalten. Hierbei erfolgt u.U. Mitwirkung von LM-Kräften des X. Flicgerkorps und ist die PC 1800 RS (raketengetriebene Panzerdurchschlagsbombe für schwerste Panzerung) einzusetzen.


4. Kampfbeginn:
   Der beginn des verstärkten Kampfes gegen Malta wird durch O.B.S. befohlen. (p.227) Bis dahin ist der Kampf im Störungsverfahren (s. Zahl 3a) weiterzuführen und in Sonderheit unter Einsatz aller technischen Hilfsmittel die Einsatzbereitschaft der Verbände auf einen Höchststand zu bringen und die Ausbildung zu fördem.


5. Uber die Beabsichtigte Kampfführung ist mir zum 5.1.42 vom II. Fliegerkorps vorzutragen und ein entsprechender Einsatzbefehl vorzulegen.

gez. Kesselring
Generalfeldmarschall

Verteiler.

1. II Flg. Korps
2. Superaereo

Verteiler der Abschrift

1. Abschrift Op. L.
2. Abschrift Op. M.

TRADUZZJONI

Taghrif tal-Kmand Sigriet,
Taghrif lill-Kapijiet Kmand Suprem tal-Flotta Germaniza.
Permezz ta’ l-Ufficjali biss.
Tmexxija tal-Gwerra Navali.

1. Skl. 307/42 - Kap WFSt/Op (L) FHQ, 3.2.42

Prüf. Nr 2	Kopja!	2 Hargiet
Kap Suprem, Nofsinhar		HQ, 31.12.41
Dipartiment tal-Kap la,		3 Hargiet
Nr 559/41	g. K. Materja tal-Kap	3 Hargiet

1. Skop tat-taqbida:
   Biex nikkontrollaw fiz-zgur triqitna u d-destinazzjoni taghna bejn l-Italja u l-Afrika ta’ Fuq u nirbhu l-ispazju ta’ l-ajru u tal-bahar bejn l-Italja ta’ Isfel u l-Afrika ta’ Fuq, irridu bhala l-ewwel rekwizit nippinjaw il-gzira ta’ Malta. Il-fortizza ta’ l-ajru u navali ta’ Malta thedded maz-zmien ir-rotta bil-bahar u bl-ajru bejn l-Italja u l-Afrika ta’ Fuq, u hi wkoll post mnejn isiru attakki bl-ajru fuq l-Italja u l-Afrika ta’ Fuq. Hi ghall-Inglizi post ta’ appogg strategiku (staging post) ta’ l-ewwel kategorija, ghall-vapuri u ajruplani fi triqthom minn Gibilta ghal Alessandrija. Malta hi mharsa tajjeb ghall-ahhar kontra attakki bl-ajru u bil-bahar. Hi zviluppata sa snienha fl-organizzazzjoni tad-difiza ta’ l-art b’ajruplani tal-bumbardament u tal-glied u fil-parti l-kbira b’apparat tal-gwerra u hi stokkjata b’fornimenti.


2. Ingenji:
   It-II Fliegerkorps imexxi l-gwerra kontra Malta mill-bidu ta’ Jannar 1942 b’dawn il-mezzi:
   1./(F) 122
   Stab K.G. 54 bi
   • 1./KG 54
   • Küstenfliegergruppe 806
   • Küstenfliegergruppe 606
   Stab KG 77 bi
   • II/KG 77
   • III/KG 77
   Stab JG 53 bi
   • I/JG 53
   • II/JG 53
   • III/JG 53 (minghajr skwadra wahda)
   • II/JG 3
   ukoll
   • III/ZG 26 (minghajr skwadra wahda)
   • I/NJG 2
   • Einsatzstaffel St. G. 3 (skwadra ta’ rizerva)
   wara jizdiedu wkoll
   • Stab JG 3
   (p.229) Kultant fornimenti ta’ ingenji ta’ X. Fliegerkorps jibqghu b’rizerva. Dwar is-sehem ta’ l-ajruplani tal-gwerra Taljani, dawn jintuzaw skont ma jkun ordnat.


3. Direzzjoni tal-glied:
   1. Il-glieda kontra Malta s’issa pproduciet din l-istampa:
      1. L-ajruplani tal-glied Germanizi huma superjuri ghal dawk Inglizi. L-ajruplani tal-glied Inglizi jiggieldu rari. Hu mehtieg b’kull mod imaginabbli ghat-tkomplija tal-gwerra li l-ajruplani tal-glied Inglizi jigu sfurzati jitilghu halli jiggieldu.
      2. Il-flak madwar il-Port tal-belt Valletta hu qawwi u tajjeb biex jipprotegiha.
      3. Dan l-ahhar mill-okkorrenzi ta’ l-ajruplani ta’ bil-lejl taghna rrizulta li l-piloti tal-bumbardieri taghna qeghdin jahbtu sewwa ghal postijiet altemattivi maghrufin sewwa.
      4. L-organizzazzjoni ta’ l-art giet ipperfezzjonata. L-ajruporti ghandhom jigu bbumbardjati sewwa.
      5. Il-vapuri fil-Port tal-belt Valletta ghandhom jigu bbumbardjati biss b’effett bid-dive-bombers.
   2. Fil-glieda li gejja kontra Malta, fl-ewwel post tinghata importanza, kif gej, li jsiru attakki bla ma jaqtghu bl-ajruplani tal-bumbardament u tal-glied, bi nhar u bil-lejl, fuq il-qawwa ta’ l-ajru ta’ l-ghadu fl-istallazzjonijiet ta’ l-art u fl-ajru biex tigi mfarrka u biex il-kanuni tal-flak (ta’ kontra l-ajruplani) tal-gzira jigu msikkta.
      Matul dawn l-attakki ta’ tharbit u tfixkil bil-lejl u bi nhar, l-artillerija kontra-aerea ta’ Malta jehtieg li tissikket. Dan l-iskop jista’ jintlahaq bi ftit ajruplani; l-ajruplani jew il-units li jtiru fil-limitu tal-hin taghhom f’altitudni differenti, kulhadd skont hu, ikun jista’ jiccalingja pattern stabbilit ta’ sparar ta’ l-artillerija.
      Dwar id-difiza dejjem hemm affarijiet godda x’taghmel. B’dan qieghed ngharraf it-tattika ta’ l-attakk rigward is-sahha u l-htigiet ghall-attakki bl-ajruplani tal-bumbardament u tal-glied matul il-jum, pozizzjoni tax-xemx, sekwenza ta’ l-attakki, gholi li minnu jsir il-hbit, u direzzjoni ta’ l-attakk u rigward l-armi u l-munizzjon li ghandhom jinbidlu.
      Flimkien ma’ ajruplani tal-glied mibghuta ghall-attakk, ghandhom isiru attakki ta’ fighter-bombers taht skorta qawwija ta’ ajruplani tal-glied, attakki minn ghadd zghir ta’ bumbardieri mmexxija minn numru gmielu ta’ ajruplani tal-glied u attakki ehrex f’formazzjonijiet jittajru b’bumbardiera taht skorta possibbli ta’ ajruplani tal-glied. L-attakki ghandhom jinhasbu skont il-pozizzjoni (p.230) tax-xemx, vizibbilta u difiza, izda dejjem taht direttivi ohra li jista’ jkun hemm ta’ titjir. Taqsim ta’ l-objettivi tal-gzira (Zielraumeinteilung) hu bzonnjuz bhala simplifikazzjoni ghall-Kap Kmandant. Il-qasma koncernata hi registrata f’mappa mehmuza. Bdil kontinwu fit-taghbija utli ta’ bombi ghandu jzomm Iill-ghadu dejjem jahseb f’xi sorprizi godda. Minbarra attakki horox b’bombi SD 2 u armamenti ta’ l-ajruplani, hemm varjeta kbira ta’ bombi ta’ kull daqs u toqol, tqal u itqal, li huma tajbin biex jintuzaw.
   3. Imbaghad iridu jinqalghu l-provvisti ta’ apparat u nies lil Malta bl-ajru u bil-bahar. L-apparat ta’ l-ajru jista’ jigi miggieled b’ajruplani bi nhar u bil-lejl, daqstant b’supervizjoni ta’ l-ajruplani tal-glied kif ukoll bi skeda ta’ kooperazzjoni ma’ ajruplani specjali ta’ tkixxif. Il-provvisti ta’ l-ghadu lil Malta bil-bahar ghandhom jitwaqqfu bla heda sa mill-bidu tal-battalja. Ghandhom ikunu intercettati kmieni minn ajruplani tat-tkixxif li joperaw fuq firxa kbira. Sottomarini u bcejjec hfief tal-bahar tal-Flotta Germaniza fl-Italja u, sakemm mehtieg, bcejjec tal-FlottaTaljana ghandhom ukoll jaghtu sehemhom.
   4. Fl-ahharnett il-bazi navali ta’ Malta ghandha tissikket b’attakki minn bumbardieri tqal fuq it-tarznari, il-vapuri tal-gwerra u l-vapuri merkantili. Isegwi li fic-cirkustanzi nahdmu flimkien ma’ bcejjec LM ta’ X. Fliegerkorps u ghandha tintuza l-PC 1800 RS (bomba meghjuna minn rockets biex tippenetra l-armar).


4. Il-bidu tal-battalja:
   Il-bidu ta’ l-ehrex battalja kontra Malta jsir b’ordni tal-Kap Kmandant Suprem (Nofsinhar). Sa dakinhar il-battalja ghandha ssir b’tattika li ddejjaq lill-ghadu u f’kaz specjali bl-uzu u l-ghajnuna teknika kollha li jistghu jaghtu l-units li jkunu lesti ghall-glied mir-rizerva u li jingabru mit-tahrig.


5. Dwar id-decizjoni mahsuba tal-battalja, jien nehodha fil-5 ta’ Jannar 1942 ghat-II Fliegerkorps, u l-ordni biex nidhlu fl-azzjoni li jkun imiss nipprezentaha wkoll.

iffirmat Kesselring
Generalfeldmarschall

Kopji:

1. II Flg. Korps
2. Superaereo

Distributuri tal-kopji:

1. Abschrift Op. L.
2. Abschrift Op. M.

RIFERENZI

1. Prot. N. SMA/552/872.
2. Ittra lit-Tenent Kurunell Fejer de Bök Carlo, Prot. N. SMA/552/872 ta’ l-20 ta’ Settembru 1993.

---

Kapitli ohra mill-ktieb

• Introduzzjoni
• Kap. 1: Target Area, Knisja bieb u ghatba ma mitjar
• Kap. 2: Is-siegha tar-Rotunda
• Kap. 3: Il-provi ta’ l-epoka
• Kap. 4: Gew u nehhew il-periklu
• Kap. 5: Tipi ta’ Bombi
• Kap. 6: Gwienah tal-Gwerra
• Kap. 7: Bejn intenzjoni, accident u spekulazzjoni
• Kap. 8: Perspettivi Ballistici
• APPENDICI: A - H
• APPENDICI: I u GLOSSARJU